Oude IJsselstreek

“Met vertrouwen werken we aan de toekomst.” Voorzitter, onze partijleider Emile Roemer zei over de toekomst in 2014: “Onze toekomst is de wil om te delen.” En daarmee drukt hij exact uit, hoe wij als SP in de maatschappij staan: solidair. Solidariteit is dan ook één van de kernwaarden van onze partij. En aan solidariteit, menselijke waardigheid en gelijkwaardigheid zullen wij, ook lokaal, alle voorstellen, beleidsstukken en begrotingen toetsen. Dat doen we dan ook met de Programmabegroting voor 2018 t/m 2021.

Voorzitter, de eerste jaren dat de SP in deze raad vertegenwoordigd was, hebben we gepleit voor een structureel sluitende begroting, verlaging van de schuldquote en tegen de alsmaar afnemende Algemene Reserve. Financieel valt er over de huidige begroting dan ook niet zo veel te zeggen. De begroting is meerjarig structureel sluitend, de schuldquote neemt op termijn af en de Algemene Reserve groeit langzaam. Het college heeft goed op de centjes gepast, zo te zien. Komende jaren zal blijken, of de begroting sluitend blijft t.a.v. het Sociaal Domein, met name voor wat betreft de verhouding werkelijke en begrote kosten. Over de beleidsbegroting voor het komende jaar willen we echter nog wel het één en ander zeggen. Ik zal deze dan ook met u programma voor programma doornemen.

Al sinds 2014 heeft onze fractie de wens geuit om zo spoedig mogelijk een Rekenkamer in onze gemeente in te stellen. Een Rekenkamer met externe leden; geen slagers die hun eigen vlees keuren. 

Programma 1. De gemeente waar het goed wonen is.

Voorzitter, over de visie op het DRU Industriepark zullen wij hier niet te ver uitweiden; a.s. donderdag staat dit onderwerp uitgebreid op de agenda. Een klein schot voor de boeg wil ik hier wel geven: de SP-fractie is van mening dat er te weinig toekomstvisie uit dit stuk spreekt. Waar willen we in 2025 met het DRU Industriepark staan? 

De komende jaren zullen vooral in het kader van de omgevingswet en de daarbij behorende omgevingsvisie staan. De SP denkt hierover, zoveel mogelijk samen met alle partners in de maatschappij, maar vooral met onze inwoners graag mee. Communicatie naar onze inwoners is hierbij van essentieel belang. Schep geen valse verwachtingen, maar wees duidelijk wat de rollen van inwoners, maatschappelijke partners, gemeenteraad, college en ambtelijke organisatie zijn. Heb vertrouwen in onze inwoners, betrek ze in de meningsvorming. Daarmee creëer je draagvlak in onze gemeente.

Over de woningbouwplanning in onze gemeente zijn de laatste jaren de nodige debatten gevoerd en de SP blijft op het standpunt dat er te snel overgegaan is naar het “op rood” zetten van diverse bouwplannen. De druk van de provincie mag volgens ons niet ten koste gaan van flexibiliteit. Daar waar de behoefte is, moeten woningen gebouwd kunnen worden, uiteraard ook goed kijkend naar de toekomst. En, het zal u niet verbazen, SP geeft hier vooral prioriteit aan betaalbare woningen, zowel in de sociale huursector als aan betaalbare koopwoningen. 

De Vogelbuurt in Ulft is het visitekaartje van gemeente Oude IJsselstreek en Wonion. Een buurt, waar veel problemen waren. De wijk is een voorbeeld hoe deze problemen opgelost kunnen worden. Oude, gedateerde rijtjeswoningen zijn omgebouwd naar moderne, duurzame woningen en door er hier en daar een woning tussenuit te halen is transparantie en veiligheid gecreëerd. Een voorbeeld dat in onze ogen navolging verdient in andere grote kernen, zoals Silvolde, Terborg en Varsseveld. Maar wees voorzichtig met beeldbepalende wijken, zoals in de buurt van de Heuvelstraat in Silvolde. Kijk hierbij naar voorbeeldwijken als het Waterkwartier in Nijmegen en op kleinere schaal, de Julianawijk in Didam. Wijken die gemoderniseerd zijn, zonder daarbij het karakter van voor en net na de Tweede Wereldoorlog aan te tasten. 

Het college gaat pas op de plaats maken met het huisvesten van statushouders. Wij willen hierbij de speciale aandacht van het college vragen aan de statushouders die gehuisvest zijn in de tijdelijke woningen op Sinderen. Een kern met weinig voorzieningen. Prima voor mensen die zelf hebben gekozen om rustig te wonen, maar voor mensen die afhankelijk zijn van fiets en openbaar vervoer, geen passende woonomgeving. Wij willen dan ook vragen om samen met deze inwoners te gaan kijken naar andere huisvesting in de grotere kernen van onze gemeente. De integratie zal daarmee ook vlotter verlopen. 

Het college wil faciliteren bij de aankoop van bedrijfskavels. Onlangs kocht Van Raam in Varsseveld 2,5 ha bedrijfsterrein. Dat juichen wij toe. Een innoverende, unieke onderneming. Samen met de andere innoverende ondernemingen biedt dat kansen voor het vestigen van meer innoverende ondernemingen in Varsseveld. En, niet geheel onbelangrijk: kansen voor werkgelegenheid. Waardoor we aantrekkelijker worden voor woningzoekenden, ook van buiten onze gemeentegrenzen.

Voor wat betreft de actualisatie van de lijst gemeentelijke monumenten willen wij graag tijdig op de hoogte gehouden worden, wat deze actualisatie inhoudt.

Wat we nog steeds missen, is een beleidsplan voor het beheer van onze karakteristieke laanbomen. Maak hier, in samenwerking met deskundigen en inwoners, zo snel als mogelijk werk van.

De Hoofdstraat in Varsselder wordt gereconstrueerd. Een lang gekoesterde wens van de inwoners. Betrek de inwoners bij het gestalte krijgen van deze reconstructie.

Programma 2: Een leefbare gemeente.

Zoals bekend is het speerpunt van de SP, goede zorg voor iedereen die dat nodig heeft. Daar hebben we ons de afgelopen jaren, met veel succes, voor ingezet. Als dat nodig was, op harde wijze. Dat zullen wij blijven doen. Onze meest kwetsbare inwoners kunnen hier op ons blijven rekenen. Wij zijn er VOOR ELKAAR. 

Inzetten op preventie is van het grootste belang, raadsbreed hebben we dit dan ook omarmd. Voor mensen, die ondanks alle preventieve maatregelen tóch zorg nodig hebben, moet deze te allen tijde beschikbaar blijven. 

Als beoogd maatschappelijk effect noemt het college onder andere dat inwoners bereid zijn, naar eigen kunnen, betaald of onbetaald een bijdrage te leveren aan de maatschappij. Op 21 februari is in de Tweede Kamer de door de SP ingediende Wet Verdringingstoets aangenomen door SP, de PvdD, de PvdA, GroenLinks, D66, 50PLUS, Klein, Denk, Monasch en de PVV. Dezer dagen wordt deze wet ook in de Eerste Kamer behandeld. Alle voorstellen die ons college doet met betrekking tot onbetaald werk zullen door ons getoetst worden aan deze wet.

Het Sociaal Domein wordt, net als alle andere programma’s budgetneutraal uitgevoerd. Tegen deze budgetneutraliteit hebben wij meermaals onze bedenkingen geuit. Afgelopen jaar heeft wethouder Kuster in zowel de commissie MO, als in de raadsvergadering verklaard dat wanneer er in programma 2 een financieel tekort zou ontstaan, het geld “ergens anders” vandaan moet komen om onze inwoners tóch de zorg te kunnen bieden, die zij nodig hebben. Een uitspraak, waar wij uiteraard volledig achter staan. We willen de wethouder dan ook oproepen om deze uitspraak met een raadsvoorstel te onderbouwen, opdat de gemeenteraad, die het budgetrecht heeft, hier middels een raadsbesluit ook formeel toe besluit. (Motie?)

Voorzitter, we maken ons grote zorgen over de jeugdzorg en de plaats daarin van de organisatie Veilig Thuis. Follow the Money, maar ook Eén Vandaag besteedden hier in de media al ruim aandacht aan en ook in deze raad heeft mevrouw Vera Hooglugt ingesproken over het feit dat Veilig Thuis vaak onvolledige adviezen geeft aan de Raad van de Kinderbescherming waar geen goede controle op zit. Een zeer zorgelijke ontwikkeling.

Op het gebied van werk en inkomen is Laborijn een geheel nieuwe weg ingeslagen. Door middel van enquêtes en persoonlijke gesprekken met alle cliënten wordt nagegaan welk werk zij willen en kunnen doen. Dit moet de uitstroom naar werk bevorderen en de eerste voorzichtige resultaten worden daarmee geboekt. Wel houden wij ook hier vinger aan de pols. Werken moet volgens ons zoveel mogelijk worden beloond met een fatsoenlijk salaris. Stages zijn er om mensen een vak te leren, niet om goedkope arbeidskrachten aan te nemen. Bied mensen bij gebleken geschiktheid zo snel mogelijk een arbeidscontract aan, wat ons betreft ook zo snel mogelijk een vast contract. Veel mensen hebben behoefte aan zekerheid. Zeker na een lange periode van onzekerheid. En ook hier toetsen we uw uitvoeringsbeleid aan de Wet Verdringingstoets.

Sinds de SP in deze raad zit, hebben we aangedrongen op beter armoedebeleid. Te veel mensen leven, ook in onze gemeente, onder de armoedegrens, ook onder de werkende bevolking. Mede door ons aandringen gaan we binnen afzienbare tijd starten met een regeling, waardoor álle inwoners mee kunnen doen. Mee kunnen doen met sport, cultuur, maar ook bijvoorbeeld mee kunnen reizen in het openbaar vervoer. Het succes van deze regeling hangt in het bijzonder af van de wijze, waarop deze wordt gecommuniceerd naar de doelgroep. Schulden en een te laag inkomen zitten nog té veel in de taboesfeer. Men hangt, zeker in onze regio, niet graag de “vuile was” buiten. De nieuwe minister van Volksgezondheid, CDA’er Hugo de Jonge, heeft als wethouder van Rotterdam, wat dit betreft, baanbrekend werk verricht. Misschien kunnen we hier iets van leren. De SP komt binnenkort in de commissie MO, hopelijk met andere geïnteresseerde fracties met een voorstel om zaken te concretiseren. 

Extra aandacht verdienen de kinderen in onze gemeente, die op of onder de armoedegrens leven. De SP heeft, samen met de PvdA een voorstel ingediend om hier speciale aandacht voor te vragen. Dit heeft geleid tot een toezegging om een armoedeparagraaf toe te voegen aan het beleidsplan Sociaal Domein. We wachten deze paragraaf af.

We lezen dat gemeente Oude IJsselstreek gaat experimenteren met alternatieve vormen van vervoer. Zo lang dit als aanvulling op bestaande vormen van vervoer is, kan dit onze goedkeuring wegdragen. Het mag echter ook hier niet leiden tot verdringing van betaalde banen. Ook zullen we er op blijven toezien dat doelgroepenvervoer door gespecialiseerde chauffeurs zal worden blijven gedaan.

Een actieve adviesraad voor het sociaal domein wordt ingesteld. Eindelijk, zou ik haast willen zeggen. Inwoners die zorg nodig hebben, kunnen uitstekend meedenken over hun zorg. Betrek hier ook zorgprofessionals met wortels in onze gemeente in. Zij kennen de mensen en hun behoeften. 

Afgelopen jaar is een start gemaakt met het nieuwe subsidiebeleid voor verenigingen. Beleid, waarmee wij schoorvoetend en onder voorwaarden hebben ingestemd. Eén van die voorwaarden was het muziekonderwijs bij verenigingen in goede banen leiden. Wij hebben inmiddels met vertegenwoordigers van diverse muziekverenigingen gesproken, die allesbehalve tevreden zijn met het nieuwe beleid. Ook hebben wij begrepen dat inmiddels ook het college met deze verenigingen en de Muziekschool in gesprek is. We spreken hierbij uit dat we ervan uit gaan dat deze gesprekken naar volle tevredenheid van alle partijen worden afgesloten. Muziekverenigingen hebben een grote maatschappelijke waarde. Ga daar ook zo mee om.

Het college gaat in 2018 op consistente wijze door met de gezamenlijke taal en wijze van denken, schrijft u in wollige taal in de begroting. Wij gaan er hierbij van uit dat beleid binnen het Sociaal Domein van onze gemeente ook binnen alle daartoe geldende wettelijke kaders gebeurt. Wij zullen hier op blijven toetsen. Dat is onze taak als kaderstellende en controlerende volksvertegenwoordigers. Dat ú anders denken tot dogma verheft, is úw keuze, niet de onze. Als deze keuze in conflict is met bestaande wet- en regelgeving, krijgt u een probleem met de SP!

Programma 3: De werkende gemeente.

Ook in dit programma geeft het college aan een zg. ‘Rode loper-aanpak’ voor nieuw te vestigen bedrijven te willen voeren. In de commissievergadering AFE zullen wij hier nadere vragen over gaan stellen. Wat heeft het college hier exact mee voor ogen?

U wilt uitvoering gaan geven aan het Regionaal Afsprakenkader Detailhandel. Wij willen hierbij uitspreken om daar niet al te rigide mee om te gaan. Geef ondernemers de mogelijkheid om te ondernemen in díé kernen waar de behoefte en de mogelijkheden zijn.

SP is voorstander van de circulaire economie. We moeten zuinig zijn op onze schaarse grondstoffen. Niet alleen Wonion, maar ook particuliere initiatiefnemers voor bouwprojecten zullen moeten gaan bouwen volgens de circulaire principes. Circulaire economie houdt ook in dat we als gemeente streng moeten toezien op illegale lozingen en storting van afval. Bij aanbestedingen kunnen maatregelen die circulaire principes bevorderen in bestekken worden opgenomen. Aan- en afvoerafstanden kunnen korter, wanneer lokale ondernemers werken uitvoeren. De gemeente heeft ook een belangrijke taak bij de handhaving op de uitstoot van schadelijke stoffen als fijnstof. Zeker in onze woonwijken. 

Ten aanzien van de opwekking van duurzame energie willen we het volgende kwijt: groene en sociale politiek gaan bij de SP hand in hand. Overgang naar duurzame energie vindt plaats mét en niet ondanks de inwoners. Om draagvlak voor duurzame energie te vergroten, zullen we de inwoners moeten betrekken bij de ontwikkeling van duurzame energieprojecten. En daar waar mogelijk, zullen zij volgens ons, moeten mee kunnen profiteren van de opgewekte energie.

De Regio Achterhoek functioneert nog steeds niet naar behoren. Al jaren wordt er te veel over structuren en te weinig over inhoud gesproken. Het wordt de hoogste tijd dat de Achterhoek de samenwerking op verschillende gebieden aanpakt. Bereikbaarheid heeft hier de hoogste prioriteit. Zowel over het spoor als over de weg. De omgevingsvisie biedt een uitgelezen kans om breed samen re werken.

Met de nieuwbouw van het Almende College is het voortgezet onderwijs in onze gemeente voor lange tijd gewaarborgd. Goed onderwijs is van levensbelang voor de leefbaarheid van onze gemeente. Daar hoort ook het primair onderwijs in zoveel mogelijk kernen bij mét de daarbij behorende goede huisvesting. Wij onderschrijven de prioritering van de kernen Gendringen, Silvolde en Westendorp en wachten de concretisering af.

Programma 4: De dienstverlenende gemeente.

De gemeente moet toegankelijk zijn. Voor iedereen. Een hulpvraag moet zo snel mogelijk worden beantwoord, wat ons betreft. Zeker als het gaat om zorg. De website van de gemeente draagt daar in zijn huidige vorm absoluut niet toe bij. Informatie en formulieren die niet of nauwelijks te vinden zijn, bepaalde links die op een mobiele telefoon zelfs niet aanklikbaar zijn; dit kan echt niet in 2017. 

Bij de verbetering van de ontvangstruimte van het gemeentehuis plaatsen we de nodige vraagtekens. U stelt dat deze de transparantie die we als gemeente willen uitstralen, niet uitstraalt. Transparantie stralen we volgens ons niet uit door een ontvangsthal, maar door een volledig transparante opstelling van raad, college en ambtelijke organisatie.

Op het gebied van de inclusieve samenleving en de toegankelijkheid voor iedereen, zijn nog de nodige slagen te maken.

In 2017 is een begin gemaakt met verdere afvalscheiding. De scheidingspercentages zijn in deze periode al gestegen van 44 naar 65%. Beloon onze inwoners daar zo snel mogelijk voor, door de afvalstoffenheffing te verlagen.

Voorzitter, ik ga afronden. Zoals al gesteld, ziet de voorliggende begroting er in financieel opzicht zeker niet verkeerd uit. Beleidsmatig hebben we een aantal opmerkingen gemaakt, maar zijn we nog lang niet volledig.  In de komende commissievergaderingen zullen we hier zeker dieper op ingaan. Afhankelijk van de ontwikkelingen in deze commissievergaderingen zullen we in november beslissen of we met de begroting instemmen.